4B yeniden mecburi sigortalılık, daha önce Bağ-Kur kapsamında sigortalı olan bir kişinin belirli şartlar oluştuğunda yeniden 4B sigortalısı olarak tescil edilmesidir. Özellikle serbest meslek sahipleri, şirket ortakları ve tarımda kendi adına çalışanlar gibi kişiler, sosyal güvenlik kapsamından çıktıklarında 4B statüleri sona erer; ancak faaliyete tekrar başladıklarında SGK tarafından otomatik olarak 4B yeniden mecburi sigortalılık devreye girer. Bu yazıda, 4B yeniden mecburi sigortalılığın kapsamı, kimleri etkilediği, hangi durumlarda geçerli olduğu gibi konular detaylı bir şekilde ele alınmaktadır.
4B Yeniden Mecburi Sigortalılık Hangi Durumlarda Başlar?
4B yeniden mecburi sigortalılık, sigortalılık niteliği kazanan bir faaliyetin yeniden başlamasıyla devreye girer. Kişi daha önce 4B kapsamında tescillenmişse ve bu faaliyetine ara verdiyse, faaliyet yeniden başladığında SGK tarafından mecburi sigortalılık otomatik olarak tekrar başlatılır. Özellikle vergi mükellefiyetinin yeniden başlaması, şirket ortaklığına giriş veya tarım sigortası için muhtar beyanı gibi durumlar 4B kapsamında değerlendirilir.
Vergi Mükellefi Olanlar
Ticari faaliyet nedeniyle vergi mükellefi olan bireylerin işleri aktif hale geldiğinde 4B sigortalılığı otomatik başlar.
Şirket Ortakları
Anonim ya da limited şirket ortağı olarak yeniden kaydolmak, 4B yeniden sigortalılığı doğurur.
Tarımsal Faaliyet Yapanlar
Tarımda kendi adına çalışan ve muhtar bildirimine sahip olanlar bu kapsama girer.
4B Yeniden Sigortalılığın Başlama Tarihi Nasıl Belirlenir?
4B yeniden mecburi sigortalılık, sigortalılığa neden olan faaliyetin başladığı tarihi takip eden gün itibarıyla başlatılır. Bu tarih, çoğu zaman vergi kaydı, oda kaydı veya ticaret sicil gazetesinde yer alan tescil tarihi dikkate alınarak belirlenir. SGK, bu tescil bilgilerini ilgili kurumlardan elektronik ortamda alarak, kişiyi resen 4B sigortalısı yapar. Bu durumda kişinin ayrıca SGK’ya bildirimde bulunmasına gerek kalmaz.
Tescil Tarihine Göre Başlama
Faaliyet tarihi olarak vergi dairesi veya ticaret odası kayıt tarihleri esas alınır.
Gerçek Başlangıç Günü
Eğer faaliyete geç başlandığı kanıtlanabiliyorsa, sigortalılık daha geç başlayabilir.
Yeniden Mecburi Sigortalılıkta Prim Ödemeleri Nasıl Hesaplanır?
Prim ödemeleri, kişinin yeniden 4B kapsamına alınmasıyla birlikte belirlenen asgari kazançlar üzerinden hesaplanır. Asgari ücretin belirli bir yüzdesine göre oluşturulan bu primler, aylık olarak ödenir ve ödeme yükümlülüğü kişinin adına başlatılan tescil ile başlar. Gecikmeli bildirimlerde geçmişe dönük borç çıkabilir.
Prim Oranı ve Taban Tutar
Primler brüt asgari ücretin %34,5’i oranında hesaplanmaktadır.
Geriye Dönük Borçlanma
Tescilin geç yapılması durumunda kişiye geçmişe dönük prim borcu çıkabilir.
Kimler 4B Yeniden Sigortalı Sayılmaz?
Her faaliyet yeniden sigortalılık doğurmaz. Örneğin sadece emeklilik nedeniyle iş bırakıp yeniden faaliyete geçmeyenler veya kısa süreli iş yapanlar, 4B yeniden sigortalı sayılmaz. Ayrıca işin fiilen yapılmadığı durumlar, belgeyle kanıtlanırsa SGK tescili iptal edebilir. Emekli olup yeniden faaliyete başlayan kişiler ise sosyal güvenlik destek primi kapsamında değerlendirilir.
Emeklilik Nedeniyle Faaliyeti Bırakanlar
Yeniden iş yapmazlarsa 4B sigortalılığı yeniden başlamaz.
Fiili Faaliyet Olmayanlar
Sadece kayıtlı olmak, 4B tescili için yeterli kabul edilmez.
4B Yeniden Sigortalılığın Durdurulması Mümkün mü?
Evet, kişi tekrar faaliyetini sonlandırırsa 4B kapsamındaki sigortalılık da sona erer. Bunun için vergi dairesinden kaydın silinmesi, oda kaydının kapatılması veya şirket ortaklığının sona ermesi gerekir. Faaliyet sona erdiğinde SGK bu durumu sistem üzerinden tespit ederek sigortalılığı sonlandırır. Ancak bazen kişi kendi dilekçesiyle SGK’ya başvurarak da sigortalılığını durdurabilir.
Vergi Kaydının Kapatılması
Vergi dairesine yapılan bildirimle birlikte SGK tescili de sona erer.
Şirket Ortaklığının Bitmesi
Ortaklık resmi olarak sona erdiğinde SGK kaydı otomatik durdurulur.
4B Yeniden Sigortalılık Emekliliği Nasıl Etkiler?
Yeniden mecburi sigortalılık, emeklilik koşullarını doğrudan etkiler. Bu süreçte ödenen prim günleri, emeklilik hesabına eklenir ve toplam gün sayısını artırır. Bu durum, erken emekliliğe katkı sağlayabilir ancak aynı zamanda daha uzun süre prim ödeme zorunluluğunu da doğurabilir. Emekli olan biri yeniden 4B kapsamında sigortalı olursa bu kez sosyal güvenlik destek primi ödemekle yükümlü hale gelir.
Prim Gün Sayısına Etkisi
Primlerin yeniden başlaması emekliliği hızlandırabilir.
Destek Primi Zorunluluğu
Emekli olanlar için farklı bir prim türü devreye girer.
Sıkça Sorulan Sorular
Aşağıda “4b yeniden mecburi sigortalılık ne demek?” ile ilgili sıkça sorulan sorular ve yanıtları yer almaktadır:
4B yeniden mecburi sigortalılık ne zaman başlar?
Kişi yeniden sigortalılığı gerektiren bir faaliyete başlarsa, örneğin vergi kaydı açarsa, takip eden gün itibarıyla sigortalılığı başlar ve SGK tarafından otomatik olarak tescil edilir.
4B yeniden sigortalı olmak için SGK’ya bildirim yapmak gerekir mi?
Hayır, vergi dairesi, oda veya ticaret sicil kaydı gibi kurumlar tarafından SGK’ya bildirim yapıldığında sistem otomatik olarak 4B sigortalılığını başlatır.
Emekli biri yeniden 4B sigortalısı olabilir mi?
Evet, ancak bu durumda kişi sosyal güvenlik destek primi ödemek zorundadır. Normal 4B primi yerine daha düşük oranlı destek primi uygulanır.
Faaliyet göstermeyen ama kaydı açık olanlar sigortalı sayılır mı?
Fiilen faaliyet göstermeyen kişiler eğer bu durumu belgeleyebilirse SGK tarafından sigortalılık iptal edilebilir. Ancak sadece kaydın açık olması durumunda sistem otomatik tescil başlatır.
Geriye dönük borç çıkar mı?
Eğer sigortalılık SGK tarafından geç fark edilirse ya da kişi geç bildirim yaparsa, başlama tarihinden itibaren prim borcu çıkar ve faiz uygulanabilir.
4B yeniden sigortalılık emeklilik süresini etkiler mi?
Evet, bu dönemde ödenen primler toplam gün sayısına eklenir. Bu da emeklilik süresini doğrudan etkiler ve erken emeklilik avantajı sağlayabilir.
Sigortalılık ne zaman sona erer?
Kişi faaliyetine son verirse, yani vergi veya oda kaydı silinirse, SGK da otomatik olarak 4B sigortalılığını durdurur. Talep gerekmez.
4B sigortalılığı iptal edilebilir mi?
Evet, SGK yapılan tescilin yanlış veya fiili faaliyete dayanmayan bir işlem olduğunu tespit ederse sigortalılığı geriye dönük iptal edebilir.
